Ý nghĩa phong tục gói bánh chưng ngày Tết của người dân Việt Nam

Nếu như người miền Nam nổi danh với phong tục gói bánh tét ngày Tết, tại miền Bắc lại là phong tục gói bánh chưng ngày Tết. Hai món bánh này tuy khác nhau về hình dáng, tên gọi nhưng lại được xem là nét đẹp ẩm thực, truyền thống trong văn hóa người Việt ta, luôn được giữ gìn hàng ngàn đời nay. Ngay sau đây, hãy cùng Quà Tặng Lễ Tết tìm hiểu sâu hơn về nguồn gốc của phong tục gói bánh chưng và từng ý nghĩa của loại bánh này với người dân Việt Nam nhé!

Nguồn gốc ra đời của phong tục gói bánh chưng ngày Tết

>>>Tham khảo thêm:

• Cách làm đồ trang trí tết
• Những câu thơ chúc tết hay
• Những mẫu giỏ quà Tết
• Trang trí nhà cửa ngày tết

Tết Nguyên Đán – lễ hội trọng đại của người Việt Nam – luôn được đón chào và mong đợi từng năm qua bởi những truyền thống tốt đẹp và ý nghĩa. Trong những dịp đặc biệt này, cùng với bánh giầy, phong tục gói bánh chưng ngày Tết lại xuất hiện và mang những ý nghĩa đặc biệt, tô điểm ngày xuân. 

Theo truyền thuyết, bánh chưng và bánh giầy xuất hiện từ những ngày xa xưa, thời Hùng Vương thứ 6. Trong một cuộc thi với yêu cầu tìm món lễ vật quý giá, các hoàng tử phải tìm kiếm những điều quý báu, đồ hiếm có để dâng lên tổ tiên và ai dâng được món quý báu nhất sẽ được truyền lại ngôi vua. 

Trong số các hoàng tử, Lang Liêu – vị hoàng tử thứ 18, có hoàn cảnh khó khăn và thiếu người giúp đỡ. Tuy nhiên, giấc mơ kỳ diệu đã dẫn dắt ông tạo ra hai loại bánh mới – bánh chưng và bánh giầy.

Bánh chưng được tạo thành từ lớp gạo nếp xanh biểu trưng cho đất, bên trong là thịt mỡ lợn và đậu xanh – những nguyên liệu đơn giản, nhưng thơm ngon đậm đà. Bên ngoài, bánh được bọc trong lá dong, thể hiện sự bao bọc, an lành của gia đình, vững vàng giữa bão táp. Còn bánh giầy, được tạo thành từ lớp gạo nếp trắng và thịt mỡ lợn, có hình dáng tròn trịa tượng trưng cho trời. 

Sau khi dâng hai món bánh kỳ lạ này lên, Lang Liêu được vua Hùng đánh giá cao và quyết định truyền lại ngôi báu. Từ đó, nguồn gốc của phong tục gói bánh chưng, bánh giầy ra đời và trở thành những món lễ vật quý giá trong nghi thức thờ cúng tổ tiên cũng như trong ngày Tết của dân tộc Việt Nam. 

Đến ngày nay, mỗi khi đến dịp Tết Nguyên Đán, người Việt Nam vẫn luôn tìm cách bảo tồn phong tục gói bánh chưng cũng như giữ truyền thống gói và thưởng thức bánh chưng, bánh giầy đầu năm nhằm tôn vinh và kỷ niệm truyền thuyết Lang Liêu và nguồn gốc của hai món bánh này trong lịch sử dân tộc.

Ý nghĩa của phong tục gói bánh chưng ngày Tết

Phong tục gói bánh chưng ngày Tết mang ý nghĩa rất quan trọng và sâu sắc trong văn hóa truyền thống của người Việt Nam vào dịp Tết Nguyên Đán. Dưới đây là những nghĩa phong tục gói bánh chưng ngày Tết của người Việt: 

Tượng trưng cho Đất Trời

Như nguồn gốc của phong tục gói bánh chưng, bánh giầy, từ hình dáng vuông vắn của mình bánh chưng được xem là biểu tượng của đất, ngược lại với hình dáng tròn trịa bánh giầy lại tượng trưng cho trời. Vì thế, bánh chưng, bánh giấy được xem là hiện thân của trời đất, sự đủ đầy trong năm mới.

Mỗi khi Tết đến, xuân về người người nhà nhà lại thi nhau gói bánh chưng, bánh giầy để dâng lên trời đất, thần phật để cầu mong năm mới an lành, bình yên. Đây dường như đã trở thành nét đẹp không thể xóa mờ và là cách bảo tồn phong tục gói bánh chưng đặc biệt của người Việt ta.

Thể hiện cho vũ trụ, nhân sinh

Bên cạnh biểu tượng của đất trời, ý nghĩa phong tục gói bánh chưng ngày Tết còn thể hiện cho vũ trụ, nhân sinh. Ý nghĩa này được tìm thấy thông qua nguyên liệu và cách gói bánh. Hình dáng vuông vắn của bánh chưng thể hiện sự ổn định và cân bằng của vũ trụ. Lớp gạo nếp xanh biểu trưng cho đất trời, sự sinh sôi và thịnh vượng của cuộc sống. 

Cùng với phần thịt mỡ tươi ngon thấm đượm gia vị và lớp đậu xanh nhuyễn mềm thơm ngon bên trong là mang đến sự thịnh vượng, an lành trong năm mới. Cuối cùng, lá dong bọc bánh chưng, mang trong đó hương thơm tự nhiên, là biểu tượng cho sự gắn bó, bao bọc và yêu thương trong gia đình.

Ý nghĩa tinh thần của phong tục gói bánh chưng, bánh giầy

Phong tục gói bánh chưng và bánh giầy là những truyền thống văn hóa quý giá của người Việt Nam trong dịp Tết Nguyên Đán. Đằng sau hai món bánh này cất giấu những ý nghĩa tinh thần sâu sắc về tình cảm gia đình và lòng tri ân đối với tổ tiên.

Bánh chưng và bánh giầy không chỉ là những món ăn truyền thống, mà còn là biểu tượng tuyệt vời cho lòng hiếu thảo của con cháu đối với cha mẹ và tổ tiên. Trong quá trình gói bánh, mỗi gia đình tụ tập lại, thân thương chia sẻ công việc và kỷ niệm những khoảnh khắc ý nghĩa. Hình dáng vuông vắn của bánh chưng và hình tròn của bánh giầy cũng tượng trưng cho tình yêu thương gia đình không bao giờ dứt.

Gói bánh cũng là dịp để người trẻ tôn vinh và học hỏi từ những truyền thống và tâm hồn cao đẹp của cha mẹ, ông bà. Ý nghĩa tinh thần trong việc gói bánh là truyền tải thông điệp về lòng kính trọng và tôn vinh những đức hy sinh của tổ tiên, gửi gắm lòng biết ơn và tri ân những điều quý giá mà họ đã mang đến cho chúng ta.

Thể hiện niềm tự hào ẩm thực dân tộc Việt

Bánh chưng và bánh giầy là một trong những món ăn truyền thống của ẩm thực Việt Nam và có vai trò rất quan trọng trong việc thể hiện niềm tự hào về di sản văn hóa ẩm thực của đất nước. Phong tục gói bánh chưng ngày Tết mang ý nghĩa rất sâu sắc và là nét đẹp ẩm thực độc đáo của người Việt ta, để ta có thể tự hào giới thiệu với bạn bè năm châu món ngon dân tộc.

LỜI KẾT

Hy vọng với những thông tin mà Quà Tặng Lễ Tết đã chia sẻ trên đây về phong tục gói bánh chưng ngày Tết, bạn có thể hiểu thêm về những phong tục, tập quán đẹp ngày Tết của người Việt ta. Hãy luôn giữ gìn và phát huy, để con cháu đời sau hiểu và tự hào về truyền thống dân tộc. Và đừng quên theo dõi Quà Tặng Lễ Tết để xem thêm những thông tin thú vị khác về ngày lễ Tết Việt Nam nhé!

LIÊN HỆ QUÀ TẶNG LỄ TẾT

Địa chỉ: 133 Nguyễn Hồng Đào, p.14, Q. Tân Bình, TP.HCM
Website: https://quatangletet.vn/
Hotline: 0903 342 137
Email: marketing@quatangletet.vn

Tác giả: Hồng Y